Μάιος. Το όνομά του ίσως προέρχεται από τους προγόνους των Ρωμαίων Μαγιόρες ή τη Μαία (Maya), μητέρα του Ερμή (Πλούταρχος, «Βίος Νουμά 19»). Ως όνομα είναι προσδιοριστικό πρεσβύτερης ηλικίας (major-μεγαλύτερος): «Μαϊώρεις γαρ οι πρεσβύτεροι» (Πλούταρχος), ο δε Οβίδιος το αποδίδει στο Majestas (Μεγαλειότης) που αποδέχεται ο τεκτονισμός. Στη τέχνη, οι Ρωμαίοι αναπαριστούσαν τον Μάιο ως άνδρα με πλατύ χιτώνα, έχοντας στη κεφαλή κάνιστρο γεμάτο άνθη και στα πόδια παγώνι με ανοιγμένα φτερά.
Στην αρχαία Ρώμη, τον Μάιο τελούνταν γιορτές της πηγαίας νύμφης Ηγερίας στο άλσος της, σε ανάμνηση συμβουλών που παρέσχε στον Νουμά για τις θρησκευτικές αρχές που εισήγαγε στη Ρώμη. Την 1η (Bona Dea) και 2η Μαΐου συνεχίζονταν τα από 28 Απριλίου αρχόμενα “Floralia”, εορτές της θεάς της βλάστησης (Flora). Τον Μάιο οι Ρωμαίοι τελούσαν τα «Lemuria» Μειλίχια, εορτές ιλασμού των ψυχών. Ο Μάιος αντιστοιχεί στο πρώτο 15νθήμερο με τον αρχαιοελληνικό Μουνυχιώνα και στο δεύτερο με τον Θαργηλιώνα.
Στα Άγραφα ονομάζεται χαλαζιάς, στην Τήνο βροχάρης, στην Μακεδονία κερασάρης, στον Πόντο καλομηνάς, στην Κύπρο πεντεφάς, γιατί λόγω των μεγάλων ημερών τρώνε πέντε φορές ημερησίως. Την πρωτομαγιά όλοι τρέχουν στη φύση κι οι γυναίκες πλένουν τα πρόσωπά τους με δροσιά χόρτων για να είναι δροσερές όλο το χρόνο. Η πρωτομαγιά αποτελεί εισβολή του καλοκαιριού στο χειμώνα κι ο Μάης κατ’ εξοχήν μήνα βλάστησης που ακολουθεί την αναγέννηση της γης φέρνοντας τη νέα ζωή. Οι άνθρωποι φτιάχνουν στεφάνια για να φέρουν τη φύση στα σπίτια, προκαλώντας καλή σοδειά και αφθονία. Τα κρεμούν στις εξώπορτες μέχρι του Αη-Γιαννιού που θα τα κάψουν στις φωτιές. Ο Μάης έχει συνδεθεί με μάγια (πολλοί φορούν φυλαχτά), νεκρούς, προλήψεις και ζωύφια, ενώ δεν φτιάχνουν ρούχα, δεν φυτεύουν, δεν ταξιδεύουν και –προπαντός- δεν παντρεύονται, αν και τελευταία γίνεται ακριβώς το αντίθετο! Γενικώς αποφεύγονται οι σημαντικές πράξεις για να μην προκαλείται το πνεύμα των νεκρών, στους οποίους είναι αφιερωμένος ο μήνας. Στην Κέρκυρα οι νέοι τριγυρνούν με μαγιόξυλο (κορμό τρυφερού κυπαρισσιού) και στην Πάργα με κλωνάρια πορτοκαλιάς και νεραντζιάς, παραπέμποντας στην Ειρεσιώνη των αρχαιοελλήνων, ενώ τα ηπειρώτικα έθιμα παραπέμπουν στα Αδώνεια. Στην Κορώνη ραντίζουν τα σπίτια με νερό και στην Αγιάσο κάνουν σταυρό με μέλι στην εξώπορτα «για να περνούν οι γαμπροί και να κολλούν». Αν την πρωτομαγιά βρέχει, πήζουν τυρί με βρόχινο νερό.
Ο Μάης οδηγεί στο καλοκαίρι, ο καιρός σταθεροποιείται, οι μέρες μεγαλώνουν πολύ, τα στάχια ψηλώνουν, τα δέντρα φουντώνουν και βγαίνουν τα πρώτα καλοκαιρινά φρούτα. «Στον καταραμένο τόπο τον Μάη μήνα βρέχει», λέει μια παροιμία.
Στο παλιό ιαπωνικό ημερολόγιο, ο μήνας καλείται Σατσούκι που είναι επίσης κοινό γυναικείο όνομα. Στην Ιαπωνία -όπου το σχολικό και οικονομικό έτος αρχίζει την πρωταπριλιά- υπάρχει η «ασθένεια του Μάη»: νέοι σπουδαστές ή εργαζόμενοι αρχίζουν να βαριούνται το σχολείο ή την εργασία! Στα φινλανδικά ο μήνας καλείται toukokuu («μήνας της σποράς») και στα σλοβένικα veliki traven («μήνας της υψηλής χλόης»).
Η γη γιορτάζει, το θαύμα της ζωής είναι εδώ, βλασταίνει, μεγαλώνει κι όλα γύρω είναι πιο όμορφα. Καλό μήνα.
